Tin Tức Mới
Chúa Bà Năm Phương | Ngôi Đền Linh Thiêng Tại Hải Phòng
Th8
Chúa Bà Năm Phương được coi như là một vị Thánh Mẫu có quyền năng trong tín ngưỡng thờ mẫu ở Việt Nam nói chung và ở Thành Phố Hải Phòng nói riêng. Bà được giao quyền cai quản năm phương trời đất, ngũ phương bản cảnh bản xứ ngũ phương vậy nên được tôn xưng là Bà Chúa Quận Năm Phương (hay là Vũ Quận Quyến Hoa Công Chúa).
Sự Tích Về Chúa Bà Năm Phương
Bà được vua phong tước Hộ Quốc Trang Huy Thượng Đẳng Thần để tưởng nhớ công lao to lớn của bà đối với dân với nước. Bà là người đã giúp vua Ngô Quyền cung cấp lương thực, vật dụng để tăng cường quân lực làm nên chiến thắng Bạch Đằng lừng lẫy trong lịch sử Việt Nam, chấm dứt 1000 năm Bắc thuộc.
Theo truyền thuyết, Chúa Bà xưa vốn là tiên nữ ở Thiên Đình, sau khi xuống trần gian đã xuống dòng dõi họ Vũ ở Cẩm Giàng, đất Gia Tiên (TP Hải Phòng ngày nay). Lớn lên, Chua Ba trở thành nữ tướng tài ba dưới trướng Ngô Vương. Nhà vua tin tưởng và giao cho bà quản lý mọi quân nhu, quân dụng tại đại bản doanh Gia Viên nằm ở Làng Cấm, tức Phố Cấm ngày nay.
Bà lo liệu mọi việc rất chu đáo, đầy đủ, đảm bảo cho toàn nghĩa quân có đủ sức đánh giặc. Phương châm của bà là “Thực túc binh cường”, nghĩa là quân đông, quân mạnh mới đánh thắng được quân thù. Chính vì vậy, nhờ tài thao lược của Thượng hoàng Ngô Vương, cùng với sự chuẩn bị lương thực chu đáo và lòng quyết tâm cao độ của các tướng sĩ, đã làm nên chiến thắng lịch sử vang dội trên sông Bạch Đằng vào cuối 1000 năm, lưu truyền đến muôn đời sau.
Năm 939-944, Bà Chúa Nam Phương chuyển thác vào ngày 16 tháng 6 âm lịch. Khi về trời, bà được trao quyền cai quản năm phương trời đất, ấp năm phương nên được nhân dân kính trọng. Bà được gọi là Nam Phương Chúa Quận hay Năm Phương Chúa Quận.
Cũng có nhiều câu chuyện lưu truyền về sự hiển linh trần thế của bà. Một trong số đó là câu chuyện Đức Mẹ Nam Phương hiện ra năm phương, đúng ba giờ Tí, Đức Mẹ hiện ra như một mỹ nữ gọi xe đi chơi.
Sau đó, khi đến “cây đa 13 gốc”, cô trả tiền cho phu xe rồi biến mất. Hay một câu chuyện khác kể rằng vào thời Pháp thuộc, một củ me hành. Cô bị ngứa khắp người và phải kêu cứu.
Đền thờ Chúa Bà Năm Phương.
Bà Chúa Năm Phương anh linh lừng lẫy muôn nơi, để biết ơn và tưởng nhớ nên nhân dân khắp nơi trên cả nước đã lập đền thờ Chúa Bà. Nhưng ngôi đền linh thiêng nổi tiếng nhất thờ Chúa Bà Năm Phương là 5 ngôi đền tại Hải Phòng. Những ngôi đền này nằm rất gần nhau, đó là: Chùa Cấm, Đình Cấm, đền Tiên Nga, Vườn Hoa Chéo, Cây Đa 13 Gốc.
Con hương đi lễ Chúa Bà Năm Phương nhất tâm đều có thể đi chiêm bái hết cả 5 đền này. Nếu không, tùy tâm linh ứng, bản thân cảm thấy đền nào linh thiêng thì có thể đến sắm lễ tới ngôi đền đó. Tại các ngôi đền này, nghi thức lễ vật dâng và văn khấn gần như giống nhau.
Những Câu Chuyện Linh Thiêng.
Qua thời gian, với nhiều biến cố của lịch sử, trong tiềm thức của người dân, ngôi đền thờ Bà trở thành chốn linh thiêng với nhiều điều linh ứng:
- Trước khi đánh trận trên sông Bạch Đằng, Đức Thánh Trần Hưng Đạo đã thắp hương khấn nguyện và đã được Bà phù trợ đánh thắng giặc giặc Mông-Nguyên trên sông Bạch Đằng.
- Chúa bà vốn là một vị tiên nữ trên Thiên Đình, được lệnh giáng trần để phù dân hộ quốc. Khi hồi thiên, Chúa bà được giao cai quản năm phương trời đất, bản cảnh bản xứ ngũ phương, do vậy nên được tôn hiệu xưng là Chúa Bà Ngũ Phương Vũ Quận.
- Chúa bà hiển linh, ngự khắp nơi khắp cảnh trong năm phương trời đất, dạo chơi khắp chốn. Vào lúc canh ba giờ Tí, bà hiện hình ra người mỹ nữ cung nga, gọi xe kéo rong chơi, rồi lại đi về đến “Cây Đa mười ba gốc” là nơi chúa bà hiển linh.
- Chúa bà thẳng tay trừng trị kẻ ngang ngược, nhạo báng, điêu ngoa. Chuyện kể rằng, vào thời Pháp Thuộc có một me Tây (vợ của ông chủ Nhà máy cơ khí Robert) bị Chúa hành cho chí rận, khắp người ngứa ngáy không yên, phải đến kêu van, sám hối cửa Chúa mới được Chúa tha cho khỏi.
Văn Khấn Chúa Bà Năm Phương.
Khi khấn Chúa Bà Năm Phương cần trịnh trọng, nghiêm trang, tôn kính thể hiện lòng thành cũng như cầu xin chúa Năm Phương theo đúng quy chuẩn, người ta thường lạy 9 lạy hoặc nếu có điều kiện thì quỳ khấn, nếu đông quá thì quán tưởng mình lạy rồi khấn:
Con xin kính lễ Chư Phật, chư Thánh, chư Thiên, chư Thần, chư vị thiêng liêng khắp tất cả
Chư vị bản cảnh thành hoàng, bản xứ thổ địa, chư vị hộ pháp nơi đền
(Lưu ý: Ở các đền thờ chúa đều kêu thêm: Ngài Bản cảnh Hải Phòng, riêng đền Cây đa 13 gốc kêu thêm ông Thổ Vượng (thành hoàng của làng, được thờ trước khi chúa về ngự)
Con xin kính lễ Chúa Bà Năm Phương tố linh tố hảo, nhị vị công chúa, và các chư vị hầu cận
Xin phép cho gia tiên nội ngoại tứ thân phụ mẫu được vào Đền lễ Phật lễ Thánh (nhiều nơi không mời gia tiên không vào được, hoặc gia tiên trách, mời để thể hiện tôn kính gia tiên đi kêu cầu, tấu đối cho minh)
Khấn xin Chúa Bà Độ cho: ……A
(Nên khấn: Sám hối lỗi lầm bản thân, sám hối Phật thánh, oan gia trái chủ. Hứa tu sửa – Làm việc Thiện báo đáp Bề trên và Gia tiên)
Chùa Cấm Thờ Bà Chúa Năm Phương.
Chùa Cấm có địa chỉ nằm tại Phố Cấm, ngõ Cô Ba Chìa. Đây là một trong 5 nơi nổi tiếng thờ Chúa Năm Phương nằm tại thành phố Hải Phòng. Chùa có tên tự là Cấm Giang Bản Cảnh Linh Từ hay Nguyệt Quang Tự, bên trong có hẳn một cung cấm bề thế uy nghiêm đặt tượng thờ Chúa Bà Năm Phương.
Đền Tiên Nga Thờ Bà Năm Phương.
Đền Tiên Nga tọa lạc tại số 53 đường Lê Lợi, phường Máy Tơ, quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng. Đây là một công trình văn hóa tâm linh vô cùng đồ sộ và hoành tráng tại làng cổ Gia Viễn hay làng Cấm xưa.
Nơi đây mới được trùng tu nên quang cảnh chùa trông khá khang trang. Cổng vào chùa được xây dựng thành cổng tam quan vô cùng uy nghi và bề thế. Nơi đây nhân dân thờ công chúa Liễu Hạnh, Thánh Hưng Đạo Đại Vương và một số vị thần xã Phúc Thần khác theo tín ngưỡng dân gian. Những vị thần được tôn thờ này đã giúp đỡ con người vượt qua hoạn nạn, khó khăn.
Đền ” Cây Đa 13 Gốc” Thờ Chúa Năm Phương.
Chùa Cây Đa có 13 gốc tọa lạc tại cống Kiều Sơn, phường Đằng Giang, Hải An, Hải Phòng. Đây là một ngôi miếu nhỏ thờ Thần, nổi tiếng với truyền thuyết Thần cùng 2 người hầu nửa đêm cưỡi ngựa đi khắp thành phố Hải Phòng và dừng lại ở một cây đa 13 gốc. Đúng như tên gọi, nơi đây có một cây đa rất lớn cao khoảng 10m với 13 gốc ước tính đã hơn trăm năm tuổi.
Cây có tới 30 cành lớn nhỏ, tán rộng trên một diện tích rộng tới 40m. Nơi đây không chỉ là ngôi đền linh thiêng thờ Nam Phương chúa mà còn là vẻ đẹp độc đáo, hiếm có của thiên nhiên thu hút du khách đến chiêm ngưỡng.
Đền “Vườn Hoa Chéo”
Đây là ngôi chùa do me Tây xây dựng, nghe nói có rận ngứa khắp người phải xin trời tha. Để tạ ơn Chúa, tôi đã xây dựng ngôi đền này và thờ phụng nó quanh năm. Nhiều người dân bản địa ở đây cũng thường đến thắp hương, cúng bái. Tuy nhiên, do chiến tranh tàn phá nên ngôi đền đã bị phá hủy gần như hoàn toàn, chỉ còn lại một số dấu tích nhỏ nhưng vẫn được người dân coi là ngôi đền linh thiêng. Mỗi tuần trong tháng, người dân vẫn đến đây thắp hương và dâng lễ vật.
Khánh Tiệc Chúa Bà Năm Phương
Khánh tiệc Chúa Bà Năm Phương được tổ chức ở nhiều nơi vào ngày 16/6 Âm lịch hàng năm. Tuy nhiên, tại Hải Phòng – nơi sinh của bà, lễ khánh tiệc thường đặc sắc hơn cả. Khánh lễ diễn ra tại đền Suối Rồng, (Đồ Sơn, Hải Phòng), nhằm tạ ơn Phật, Thánh và cầu cho quốc thái dân an và là dịp để tiến hành nghi lễ hầu đồng (các thanh đồng múa hát hầu Thánh) – một loại hình tín ngưỡng dân gian của Việt Nam.
Văn Chúa Bà Năm Phương Số 1
Năm phương năm miếu rõ ràng
Ngũ phương bản cảnh quyền hành tối linh
Đền thờ cảnh trí hữu tình
Có cây cổ thụ có hoa nghìn cành
Đền chúa bà am thanh cảnh vắng
Thú hữu tình cảnh vật tốt sao
Đôi bên long hổ chầu vào
Có cây cổ thụ xanh xao ruờm rà
Cứ vào đúng canh ba giờ tý
Hiện ra người mĩ nữ cung nương
Quả nón dâu áo thắm hạt cườm
Rong chơi khắp hết năm phương lại về
Gọi xe phu trả cho tiền giấy
Biết chúa bà tay lạy miệng van
chúa thương những kẻ cơ hàn
Cứu ngưòi thoát ách lầm than đoạ đầy
Có phen ngự giáng nơi bản cảnh
Sai cô hầu cần mẫn vào ra
Trần gian báng nhạo điêu ngoa
Sai cô tì nữ thu giam hồn về
Đêm nằm mơ những ma cùng quỷ
Chúa làm cho liệt vị chân tay
Phải đi thỉnh thánh mời thầy
Xem ra mới biết về tay chúa bà
Sắm nhang hoa dâng lên cung tiễn
Tấu sớ văn tách bạch từng câu
Dâng văn đàn hát nguyện cầu
Sở nguyện như ý chúng con ơn nhờ
Biết chúa ra thành tâm chúa độ
Còn hay là báng bổ cửa thiêng
Chúa cho trăm trứng ngàn phiền
trăm sinh ngàn bệnh liên miên tháng ngày
Biết chúa bà từ nay thành kính
Chúa chấm đồng nhận lính các nơi
Nhất tâm tin tưởng phật trời
Dâng văn thỉnh tới cảnh trời năm phương
Văn Chúa Bà Năm Phương Số 2
Năm phương năm miếu rõ ràng
Quyền cai bản cảnh tiên nàng dâng hoa
Trung thiên thiết lập một toà
Bạch Hoa công chúa ngự toà năm phương
Đền thờ chúa am thanh cảnh vắng
Thú hữu tình cảnh vật tốt sao
Đôi bên long hổ chầu vào
Có cây cổ thụ vươn cao rườm rà
Hương trời ngào ngạt gió đưa
Dấu thiêng để lại ngàn xưa còn truyền
Có bà Chúa Quận thần tiên
Giáng sinh hạ giới về miền Cấm Giang
Gia Viên là đất là làng
Hải An là quận rõ ràng sử xanh
Giáng sinh họ Vũ đầu ngành
Phong tư nhất mực giáng hình tiên nga
Cứ nửa đêm canh ba giờ Tí
Hiện ra người mĩ nữ cung nương
Nón dâu áo trắng hài cười
Dạo chơi khắp hết năm phương lại về
Gọi phu xe trả cho tiền giấy
Biết chúa bà tay lạy miệng kêu
Đặt mình mơ thấy chiêm bao
Có người thiếu nữ hỏi sao chưa hầu
Chúa thương những kẻ đói nghèo
Biết ra lại được lộc nhiều hơn xưa
Phút biến đi về nơi bản cảnh
Sai tiên nàng đủng đỉnh dâng hoa
Ai mà ngạo mạn điêu ngoa
Chúa sai thị nữ thu ba hồn về
Đêm nằm mơ thấy ma cùng quỷ
Ngày chúa làm liệt vị chân tay
Phải đi thỉnh thánh mời thầy
Xem ra mới biết về tay chúa bà
Sắm nhang hoa dâng kêu trấn trạch
Sớ tấu lên minh bạch từng câu
Cung văn đàn hát luyện cầu
Thỉnh bà lai giáng ngự đầu đồng nhân
Văn Chúa Bà Năm Phương Số 3
Dâng văn bản Cảnh Chúa bà
Ngũ Phương Thánh Chúa ngự tòa tiên cung
Thanh tân cốt cách hình dung
Danh thơm Tiên Chúa khắp vùng ai đang
Tiếng đồn trong Bắc ngoài Nam
Ngũ phương thập hướng mọi đàng thiếu đâu
Đông Phương giá ngự điện lầu
Xem trong bốn bể cứu cầu chúng sinh
Tây Phương hiển hách anh linh
Tày, Dao, Mán , Thái hiện hình bách nhân
Nam phương xa giá long vân
Thủ Thiêm, Bến Nghé xa gần đều qua
Bắc Phương chốn đó sơn hà
Tỉnh Tuyên, xứ Lạng, Thác Bà thảnh thơi
Trung phương lễ bái kiều mời
Thỉnh lai Tiên Chúa giáng nơi Hải Phòng
Thung dung phủ tía lầu hồng
Cây Đa chính ngự nhiều tầng thấp cao
Miếu thờ như thể động đào
Mười ba cội gốc vươn cao lá cành
Xem trong tỉnh ấy Hải Thành
Nơi nào dám sánh dám so miếu này
Miếu thờ lịch sự ai tày
Cửa thiêng Tiên Chúa hàng ngày khách qua
Lúc thì giá ngự Tiên Nga
Cấm Giang cổ địa chính đà dấu xưa
Nhang thơm thoảng ngát xa đưa
Nơi vườn hoa chéo khi xưa vẫn còn
Chúa chơi phủ tía lầu son
Đền Nghè linh ứng tiếng đồn nơi nơi
Tam Kì Chúa ngự thảnh thơi
Tiên La thắng cảnh là nơi đi về
Đông Cuông điện ấy đề huề
Ngũ Phương bản cảnh giáng về ngự vui
Chúa Bà giá ngự chính ngôi
Thanh đồng đệ tử các nơi xa gần
Độ cho trọn vẹn mười phần
Phần tươi, phần tốt, phần gần, phần xa
Dâng lên chính cửa Chúa Bà
Nón dâu, áo bạch, quạt ngà hoa tiên
Thành tâm thỉnh trước án tiền
Nguyện xin Tiên Chúa ngự lên điện tòa
Chúa về Chúa mới phán ra:
“Độ cho các ghế mặn mà thanh tao
Độ cho giáng vẻ hồng hào
Tứ thời bát tiết người nào cũng xinh”
Trăng thanh vẻ nguyệt in hình
Thỉnh mời Chúa Quận anh linh giáng đàn
Chúa về nhận lễ chứng đàn
Khuông phù đệ tử an khang thọ trường.
Hầu Giá Bà Chúa Năm Phương.
Điểm đặc biệt khi hầu giá Chúa Bà Năm Phương là bà chỉ được hầu ở một số vùng, chủ yếu là tại Hải Phòng. Bởi đây là quê nhà của chúa khi xưa. Trong các đại lễ lập đàn mở phủ, người ta thường dâng một tòa đàn gọi là Đàn Chúa Bà ( gồm hình Chúa Quận Năm Phương, hai cô hầu cận hoặc có thể là 12 cô mặc trang phục trắng cùng nón hài cườm, một cỗ xe ngựa hay thường gọi là Xe Chúa Bà) và thỉnh mời chúa về chứng đàn.
Chúa về ngự thường mặc áo trắng hoặc cũng có thể chỉ choàng chiếc khăn phủ điện, làm lễ hai cuông rồi cầm tiền tung lên ban Công Đồng trong bản đền bản điện để khai quang chứng đền, chứng điện, chứng đàn, chứng phủ. Ở một số nơi khác, hầu chúa còn múa quạt và múa mồi.
Chúa Bà Năm Phương thường về ngự trước Chầu Năm Suối Lân hoặc cũng có một số người hầu chúa sau Tam Vị Chúa Mường.
Trên đây là một số thông tin về Bà Chúa Năm Phương mà Đồ Thờ Hưng Vũ muốn chia sẻ với các bạn về một ngôi đền nằm ở Hải Phòng. Hy vọng nội dung trên sẽ giúp các bạn hiểu thêm về Bà Chúa Năm Phương cũng như sự tích, sự linh thiêng ở nơi này nhé!
Nếu các bạn muốn tìm hiểu thêm về các ngôi đền khác thì hãy đón đọc những bài viết mới của chúng tôi nhé!
