Đền Ngọc Sơn – Vẻ đẹp trầm mặc giữa thủ đô Hà Nội ngàn hoa

Đền Ngọc Sơn là một ngôi đền thờ nằm trên đảo Ngọc của hồ Hoàn Kiếm ở Hà Nội, Việt Nam. Đền được xây dựng từ thế kỷ 19 và được xếp hạng là di tích quốc gia đặc biệt của Việt Nam. Trong đền, người ta thờ thần Văn Xương Đế Quân và Trần Hưng Đạo, vị anh hùng có công phá quân Nguyên thế kỷ 13. Đền Ngọc Sơn là một điểm tham quan nổi tiếng và thu hút đông đảo du khách. Hôm nay hãy cùng mình tìm hiểu thêm về ngôi đền này nhé!

Đôi nét về đền Ngọc Sơn

Đền Ngọc Sơn ở đâu? Đền Ngọc Sơn nằm trên một gò đất nổi ở Đảo Ngọc của Hồ Hoàn Kiếm Hà Nội. Cũng thuộc phía Đông Bắc của hồ, đền cùng với Tháp Rùa và các công trình khác tạo nên một quần thể di tích hài hòa với thiên nhiên, trở thành biểu tượng văn hóa – lịch sử nổi tiếng của Thủ đô.

Đền Ngọc Sơn là một ngôi đền cổ được xây dựng từ thế kỷ XIX, đã trải qua nhiều lần sửa chữa và đổi tên. Trong lần đại trùng tu vào năm 1865, nhiều công trình ý nghĩa được xây dựng thêm, bao gồm Đình Trấn Ba, Cầu Thê Húc, Tháp Bút và Đài Nghiên.

Với những biến động của lịch sử, đền Ngọc Sơn đã gắn liền với nhiều giai đoạn phát triển, đổi mới của dân tộc và được xếp hạng là di tích quốc gia đặc biệt vào năm 2013.

Ngày nay, đền Ngọc Sơn không chỉ là một địa điểm tâm linh mà còn là cái tên nổi bật trong bản đồ du lịch Hà Nội, hấp dẫn du khách bởi nét đẹp cổ kính, trầm mặc mang đậm nét văn hóa lâu đời của Thủ đô.

Vậy đền Ngọc Sơn thờ ai? Đền Ngọc Sơn là nơi thờ Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn và thần Văn Xương Đế Quân, một vị thần được tôn sùng là thần chủ quản công danh phúc lộc cho sĩ nhân.

Ngoài ra, đền cũng có cung thờ Phật, Tam Tòa Thánh Mẫu, bàn thờ Công Đồng… Thể hiện quan niệm Tam giáo đồng nguyên của người Việt thời đó là Phật giáo, Nho giáo, Đạo giáo. Sự hòa hợp này thể hiện rõ trong kiến trúc, bài trí và hệ thống câu đối, hoành phi tại đền Ngọc Sơn.

Phương tiện di chuyển đến di tích đền Ngọc Sơn

Đền Ngọc Sơn tọa lạc ngay bên Hồ Hoàn Kiếm, ở trung tâm Hà Nội nên việc ghé thăm nơi đây không hề khó khăn. Bạn có thể di chuyển bằng xe cá nhân, taxi hoặc phương tiện công cộng.

Nếu lựa chọn xe buýt, có những tuyến đi qua khu vực Hồ Hoàn Kiếm như:

• Tuyến 08: đi từ bến Long Biên
• Tuyến 14: đi từ Cổ Nhuế
• Tuyến 31: đi từ Đại học Bách Khoa
• Tuyến 36: đi từ điểm trung chuyển Long Biên

Xe máy và ô tô cũng là phương tiện được nhiều du khách lựa chọn. 3 lộ trình di chuyển tới Đền Ngọc Sơn dành cho xe máy, ô tô:

• Tuyến đường 1: Giảng Võ → Nguyễn Thái Học → Hai Bà Trưng → Đinh Tiên Hoàng.
• Tuyến đường 2: Đại Cồ Việt → Phố Huế → Đinh Tiên Hoàng.
• Tuyến đường 3: Khâm Thiên → Trần Hưng Đạo → Hàng Bài → Đinh Tiên Hoàng.

Lưu ý: phố đi bộ Hà Nội sẽ diễn ra trong 2 ngày cuối tuần nên các phương tiện sẽ không được đi lại trong khu vực này. Do đó, nếu bạn có dự định đi tham quan đền Ngọc Sơn vào khoảng thời gian này thì cần sắp xếp sao cho hợp lý.

Giờ mở cửa & giá vé vào đền Ngọc Sơn Hà Nội

Đền Ngọc Sơn mở cửa cả tuần để đón khách tham quan. Giờ mở cửa đền Ngọc Sơn cụ thể như sau, du khách có thể tự sắp xếp thời gian và lịch trình tham quan phù hợp:

• Từ thứ Hai đến thứ Sáu, đền mở cửa từ 7:00 – 18:00
• Thứ Bảy và Chủ nhật mở cửa từ 7:00 – 21:00.

Khi đến tham quan Đắc Nguyệt Lâu, du khách sẽ phải mua vé vào cửa. Còn nếu bạn chỉ tới cầu Thê Húc thì không cần phải mua vé. Giá vé được áp dụng tùy thuộc vào từng đối tượng khác nhau, bao gồm:

• Trẻ em dưới 15 tuổi: miễn phí
• Sinh viên: 15.000 VNĐ/vé (với điều kiện xuất trình thẻ sinh viên)
• Người lớn trên 15 tuổi: 30.000 VNĐ/vé

Đền Ngọc Sơn thờ ai? Lịch sử đền Ngọc Sơn

Đền Ngọc Sơn thuộc cụm di tích Hồ Hoàn Kiếm, là ngôi đền thờ vị anh hùng dân tộc Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn và thần chủ quản công danh Văn Xương Đế Quân. Bên cạnh đó, đây cũng là nơi thờ Phật, ban Công Đồng,… Qua việc thờ cúng cùng với phong cách kiến trúc, hệ thống câu đối, hoành phi và cách bài trí của đền Ngọc Sơn đã thể hiện rõ nét quan niệm Tam giáo đồng nguyên (Phật giáo, Đạo giáo, Nho giáo) của người dân Việt Nam khi xưa.

Đền Ngọc Sơn được xây dựng từ thế kỷ XIX, ban đầu được gọi là chùa Ngọc Sơn và sau đó đổi tên thành đền Ngọc Sơn vì trong đền chỉ thờ hai vị thần: Văn Xương Đế Quân – ngôi sao chủ việc văn chương khoa cử, và Trần Hưng Đạo – vị anh hùng có công phá quân Nguyên thế kỷ XIII.

Nơi đây được đặt tên là Ngọc Tượng khi vua Lý Thái Tổ dời đô ra Thăng Long, sau đổi tên thành Ngọc Sơn ở thời đại nhà Trần, nơi thờ các vị anh hùng liệt sĩ đã hy sinh anh dũng trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên – Mông.

Ít lâu sau, ngôi đền này sụp đổ. Tới thời vua Vĩnh Hựu nhà Lê (1735 – 1739), chúa Trịnh Giang đã cho xây cung Khánh Thuỵ. Cuối đời nhà Lê, cung này bị Lê Chiêu Thống phá hủy mất một phần.

Thế nhưng, nhân dân trong Làng Tả Khánh đã cùng nhau dựng đền Khánh Thuỵ trên nền đất lịch sử đó. Đến ngày nay, nơi này vẫn tồn tại trong ngõ Hàng Hành, P. Hàng Trống, Q. Hoàn Kiếm. Đền Khánh Thuỵ cũng có kết nối với di tích Ngọc Sơn khi xưa trên nền đất cũ, thông qua những thông tin được thể hiện trên một bia đá còn được giữ lại.

Trải qua biết bao nhiêu đổi thay, thăng trầm của lịch sử, đền Ngọc Sơn đã được tu sửa lại vào năm 1865 bởi nhà nho Nguyễn Văn Siêu. Đền này được sửa đắp thêm đất và xây kè đá xung quanh, xây đình Trấn Ba và một cầu từ bờ Đông đi vào được gọi là cầu Thê Húc.

Sự tích đền Ngọc Sơn

Sự tích đền Ngọc Sơn gắn liền với câu chuyện về vua Lý Thái Tổ. Khi dời đô ra Thăng Long, ông đổi tên ngôi đền hiện có là Ngọc Tượng. Đến thời Trần, đền được đổi tên là Ngọc Sơn để tưởng nhớ các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh trong cuộc kháng chiến chống Nguyên Mông. Do lâu ngày đền không được tu bổ nên đã bị sập.

Thời Lê đời Vĩnh Hựu, chúa Trịnh Giang  cho xây Điện Thụy Khánh trên nền đền Ngọc Sơn cũ và  đắp hai ngọn núi đất ở  bờ phía Đông đối diện với đền Ngọc Sơn và gọi là núi Đào Tai Ngọc Bội. Cuối thời Lê, Lê Chiêu Thống  cho người phá cung Thụy Khánh. Sau đó, một nhà hảo tâm tên là Tín Trai đã xây dựng một ngôi chùa trên nền cũ của cung Thụy Khánh và đặt tên là chùa Ngọc Sơn để thờ Phật.

Chùa xây quay về hướng Nam, phía trước có tháp, tạo nên một phong cảnh thơ mộng, trữ tình, được nhiều người viếng thăm. Dưới sự tàn phá của thời gian, ngôi chùa dần mục nát. Một thời gian sau, con trai ông Tín Luyện đã quyên góp từ thiện cho chùa. Họ đã phá bỏ ngôi tháp và cải tạo ngôi chùa thành một ngôi đền thờ Văn Xương Đế Quân, vị thần cai quản công danh và tài lộc của mọi người.

Năm 1865, đền Ngọc Sơn được trùng tu do Nho sĩ Nguyễn Văn Siêu phụ trách. Ngôi đền mới được đắp bằng đất và có tường đá bao quanh. Ngoài ra, ông còn cho xây dựng  một số công trình khác như: đình Trấn Ba, bắc chiếc cầu từ bờ đông sang chùa gọi là cầu Thê Húc, dựng Đài Nghiên  bên tả chùa, dựng động Tháp trên núi Ngọc Bội ở phía đông. Tất cả đều tượng trưng cho nền văn vật.

Ở đền Ngọc Sơn không chỉ thờ Văn Xương Đế Quân mà còn thờ Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn và thần y Lã Tổ. Đền Ngọc Sơn dù bị phong hóa bởi tàn tích của thời gian vẫn đứng sừng sững uy nghi, tráng lệ.