Giới thiệu nhà thờ họ Nguyễn Đại Tôn thuộc xã Sơn Đồng Hà Nội

Nhà thờ và từ đường họ Nguyễn Đại Tôn thuộc Thôn Đông, xã Sơn Đồng, huyện Hoài Đức, Hà Nội. Nhà thờ thôn Ngoại, Sơn Đồng, vốn thuộc tổng Sơn Đồng, huyện Đan Phượng, phủ Quốc Oai, trấn Sơn Tây, sau đổi sang huyện Hoài Đức.

Nhà từ đường xây hàng trăm năm trước, có khuôn viên rộng đến 3.000m2 ở xã Sơn Đồng (Hoài Đức, Hà Nội) chứa nhiều cổ vật, được cả dòng họ nhiều đời bảo vệ.

Lịch sử nhà thờ họ Nguyễn Đại Tôn xã Sơn Đồng

Cả xã Sơn Đồng có khoảng 40 dòng họ cùng sinh sống, riêng họ Nguyễn Đại tôn có trên 1.400 suất định, chiếm 2/3 dân số cả xã. Theo gia phả thì cụ tổ thứ nhất sinh vào cuối thời Trần, con cháu nhiều đời làm quan.

• Cụ tổ thứ 7 là Tuy Phúc Nguyễn Văn Quảng (1613 – 1668), đỗ Tiến sĩ khoa Canh Thìn (1640), làm Tế tửu Quốc Tử Giám, Hữu thị lang bộ Công.
• Cụ sinh được 5 người con trai trong đó có hoàng giáp Nguyễn Viết Thứ (1644 – 1692) và 3 người con gái.

Từ đây phân ra thành 5 chi. Cụ Thứ lại tách ra làm 5 nhánh thể hiện ở chữ đệm: Viết, Trung, Kim, Bá và không có chữ đệm.

Do tình hình phát triển trên, cả dòng họ Nguyễn có một nhà thờ để giỗ các tổ thuộc 7 đời đầu, 4 chi thứ đều có nhà thờ riêng để sinh hoạt và giỗ chi. Nhà thờ Nguyễn Viết là ngôi nhà do chi cụ Nguyễn Viết Thứ trông nom.

Kiến trúc nhà thờ họ Nguyễn Đại Tôn xã Sơn Đồng

Nhà thờ ở giữa làng, cổng vào từ sân vườn phía bắc, nhưng từ sân vườn lên lại qua chiếc cổng cổ ở phía tây của vườn, tức phía đông của sân, để từ đây qua sân tiến thẳng vào gian giữa khu nhà thờ.

Cổng cổ chỉ có một gian với hai vì trên 3 hàng chân cột, chiếc cột cái vươn thẳng lên nóc, gần đỉnh có con xuyên giang ngang ra đỡ bụng hai kẻ, dưới một chút là con xà xuyên qua cột cái để nối với hai đầu cột quân, mỗi bên mái có 7 chiếc hoành.

Đây là kiểu nhà đơn giản và thường gắn với một công trình phụ nào đó. Kiến trúc chính của nhà thờ gồm 2 toà ngang nằm song song với nhau theo kiểu chữ “nhị” gồm 5 gian trên 4 hàng chân cột, các bộ vì làm theo kiểu “chồng rường”.

Nghệ thuật trang trí đơn giản, chỉ có guột mẫu trên các kẻ. Nhà thờ mới được dòng họ tu sửa vào những năm cuối của thế kỷ trước nhưng vẫn giữ nguyên hình dáng ban đầu.

Toà phía sau là cung thờ với 6 khám thờ ứng với việc thờ các thế hệ khác nhau.

Hoành phi: “Nguyễn tộc từ đường” được làm năm Tự Đức thứ 31 (1878) thể hiện niềm tự hào một dòng họ khoa bảng, chiếc hương án cổ chạm rồng mây thế kỷ XVIII, đối tượng hươu đẹp, tương truyền do Trung Quốc tặng cụ Nguyễn Viết Thứ khi cụ đi sứ.

Đặc biệt là chiếc đòn võng 8 người khiêng được trang trí mây đao lửa rất tỉ mỉ do triều đình ban tặng cụ Nguyễn Viết Thứ còn lưu giữ được đến ngày nay.

• Cụ Nguyễn Viết Thứ (1644 – 1692) đỗ Đệ nhị giáp Tiến sĩ (Hoàng giáp) khoa Giáp Thân khi cụ mới 20 tuổi.
• Năm cụ 32 tuổi lại trúng khoa Bính Thìn, được tặng Đông các Đại học sĩ, từng lĩnh mệnh đi sứ nhà Thanh Trung Quốc.

Cụ trải nhiều chức quan trọng trong triều ngoài trấn, trong đó phần nhiều cụ giữ các chức Thượng thư bộ Hình, Tham tụng, và luôn tỏ rõ là một vị quan thanh liêm, chính trực, có tài thao lược, được nhân dân và triều đình kính trọng.

Nhà thờ đã được Bộ Văn hoá và Thông tin xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật năm 1986. Làng nghề Sơn Đồng, huyện Hoài Đức là một trong số ít làng nghề ở Hà Nội cho đến nay vẫn còn giữ được vẻ mộc mạc, dân giã của vùng quê Bắc Bộ. Trong làng hiện vẫn còn nhiều ngôi nhà cổ.

Đây cũng được gọi là làng khoa bảng, với 8 tiến sĩ và hàng trăm cử nhân đỗ đạt trong các triều đại phong kiến. Bên trong là ngôi từ đường làm bằng gỗ lim nguyên khối, cùng hệ thống cột, kèo được sơn son thếp vàng đẹp mắt.

Nhà thờ dòng họ Nguyễn làng Sơn Đồng được xây dựng trên nền đất của tổ tiên để lại từ hàng trăm năm trước. Các hạng mục bên trong công trình bao gồm, từ đường và khu nhà ở được xây dựng cách đây 300 năm, gắn liền với cuộc đời và sự nghiệp của Thượng thư Nguyễn Viết Thứ (đời thứ 8).

Theo ông Nguyễn Viết Thắng, người trông coi nhà thờ họ Nguyễn Viết, hiện nay, bên trong từ đường vẫn còn giữ được nhiều cổ vật, có niên đại từ thời Lê Trung Hưng.

Trong đó, có hàng chục đạo sắc phong qua các triều đại, cuốn gia phả có từ 600 năm trước và nhiều câu đối, hoành phi có niên đại từ 100 – 300 năm trước. Quý giá nhất theo ông Thanh là đôi hươu bằng gỗ 300 tuổi.

Theo ghi chép đây là quà của vua nhà Thanh tặng Thượng thư Nguyễn Viết Thứ trong một lần đi sứ. Sau 300 năm tồn tại, toàn bộ hạng mục trong nhà đều gần như vẫn còn nguyên vẹn. Theo lời kể của ông Thắng, trải qua nhiều thăng trầm, biến động của lịch sử thậm chí, đã có lúc làng Sơn Đồng bị giặc dã thiêu trụi, song ngôi nhà gần như không bị ảnh hưởng.

Trong suốt những năm tháng qua, những thế hệ con cháu trong dòng họ thay phiên nhau giữ gìn, coi sóc công trình cổ. Các hạng mục kiến trúc đồ đạc bên trong được giữ gìn cẩn thận.

“Tất cả con cháu, thế hệ sau phải tuân theo quy định của dòng họ, là giữ gìn từ đường nguyên vẹn nhất. Chúng tôi thống nhất việc sửa sang, cơi nơi công trình đều phải được sự đồng ý của dòng tộc”, ông Nguyễn Viết Thắng nói.

Hiện nay, nhà thờ họ Nguyễn Viết đã được công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia.

Trên đây là thông tin mà nhà thờ họ Nguyễn Đại Tôn tại xã Sơn Đồng mà Đồ Thờ Hưng Vũ đã chia sẻ. Cảm ơn các bạn đã theo dõi!

Nếu quan tâm tới các thông tin về đồ thờ cúng khác thì hãy đón đọc bài viết mới nhất của chúng tôi nhé!