Chùa Bằng Hà Nội | Khám phá Linh Tiên Tự 400 năm tuổi tại Hoàng Liệt

Chùa Bằng Hà Nội từ lâu đã là điểm đến du lịch tâm linh mà được nhiều người dân tại Thủ đô biết tới. Linh Tiên Tự với những công trình nổi tiếng đã được công nhận kỷ lục tại Việt Nam.

Vậy chùa Bằng có lịch sử thế nào? Kiến trúc ra sao? Sau đây hãy cùng Đồ Thờ Hưng Vũ khám phá nhé!

Mục Lục

Giới thiệu chùa Bằng

Chùa Bằng (có tên chữ là Linh Tiên tự), thuộc sơn môn pháp phái Lâm Tế. Chùa Bằng là một ngôi chùa cổ nằm ven sông Tô Lịch, thuộc phường Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, Hà Nội. Chùa được xây dựng trên mảnh đất thiêng, kề bên đền thờ “Vạn thế sư biểu” Chu Văn An và miếu Thành hoàng làng Bằng Liệt.

Chùa Bằng với bề dày lịch sử hoằng pháp độ sinh của chư Tổ trong quá khứ và sự tiếp nối của chư Tăng hiện tại đã hoà cùng không gian thoáng đãng của quê hương “Bằng Liệt nghĩa dân”

Bên đền thờ Tiên Triết Chu Văn An – nhà sư phạm mẫu mực có công lớn trong sự nghiệp giáo dục thời Trần cùng với di tích miếu Thành Hoàng thờ đức Thánh Bảo Ninh Vương đã tạo nên một danh lam thắng cảnh địa phương góp phần tô đẹp lịch sử văn hoá Thăng Long – Hà Nội

Chùa Bằng ở đâu?

Chùa Bằng tọa lạc tại địa chỉ Số 63, Phố Bằng Liệt, Phường Hoàng Liệt, Quận Hoàng Mai, Thành phố Hà Nội.

Tọa lạc rất gần con sông Tô Lịch thơ mộng, đây chắc chắn sẽ là địa điểm du lịch mà bạn không thể bỏ lỡ. Nếu bạn muốn đến Linh Tiên Tự – Chùa Bằng để cúng dường, tham quan, thì hãy đến trực tiếp địa chỉ trên

Vị trí chùa Bằng

Lịch sử hình thành và phát triển

Chùa được xây dựng trước năm 1617, kết cấu hình chữ công, với diện tích lên đến 14.000m2. Dưới thời Hậu Lê, chùa Bằng là ngôi chùa làng thuộc xã Bình Liệt, huyện Thanh Trì, phủ Thường Tín, trấn Sơn Nam.

Về niên đại xây dựng từ thuở ban đầu do thất lạc tài liệu sử sách nên chưa xác định được chính xác. Nhưng căn cứ theo tấm bia “Tu tạo Linh Tiên tự bi ký” được khắc vào tháng 11 năm Đinh Tỵ niên hiệu Hoằng Định thứ 18 (năm 1617) được lưu giữ tại chùa thì chùa được trùng tu do Thiền sư Huệ Nguyên – Nguyễn Văn Tông chủ trì.

Và theo tấm bia “Linh Tiên tự ký” thì chùa được trùng tu lớn nhất vào năm 1654 do Thiền sư Tự Huệ Quảng (thế danh Lê Khả Đắc, người xã Ba Lăng, huyện Thượng Phúc) chủ trì với sự phát bồ đề tâm dâng cúng tiền của gia đình ông bà Ngô Vĩnh Đăng tự Chân Sinh, Lưu Thị Lý hiệu Diệu Minh xây tòa tiền đường, thiêu hương, thượng điện và các công trình khác.

Chùa Bằng cũng như nhiều chùa khác, do chịu ảnh hưởng của chiến tranh và những thăng trầm lịch sử nên thế hệ trụ trì cũng gián đoạn, chuyển đổi sơn môn

Kiến trúc chùa Bằng

Trải qua thời gian từ khi hình thành, tồn tại và phát triển, những năm tháng chiến tranh tàn phá ác liệt nhưng chùa Bằng – chùa Linh Tiên vẫn còn lưu giữ được một số công trình kiến trúc nghệ thuật chính như tòa Tam bảo, nhà Tổ, nhà Mẫu, khu tháp mộ. Đó là những minh chứng cho sự ra đời và tồn tại của ngôi chùa này.

Tháp Báo Ân

Bảo tháp Báo Ân đã được xếp kỷ lục Tháp Phật giáo cao nhất Việt Nam năm 2007 và được xác lập kỉ lục lần 2 năm 2010: Tháp có nhiều tượng Phật bằng đồng nhất Việt Nam.

Bên cạnh tháp là hình ảnh 18 pho tượng La Hán ngồi thẳng hàng, rất sinh động và rõ nét. Mỗi tượng đều thể hiện đầy đủ sắc thái, cảm xúc khác nhau về những nỗi đau, sự khổ ải đè nặng lên kiếp sống hàng ngày của chúng sinh đang trầm luân trong luân hồi sinh tử.

Đặc biệt những pho tượng này được kiến trúc theo dáng mẫu của các vị La Hán chùa Tây Phương, ngôi chùa cổ ở Việt Nam – Hà Nội và đó cũng chính là những vị Đại Đệ tử Phật qua các đời, theo sự truyền đăng của Thiền Tông.

Tiếp đó là tới Quan Âm viên, đạt kỷ lục cho vườn Bồ Tát lớn nhất Việt Nam, được tôn trí bởi 45 pho tượng khác nhau: chính thân, 32 hóa thân theo phẩm Phổ Môn trong kinh Diệu Pháp Liên Hoa và 12 đại nguyện Đức Quán Thế Âm Bồ Tát. Tất cả nhằm nói lên tinh thần cứu khổ, ban vui của Bồ Tát Quán Thế Âm cho tất cả chúng sinh trong thế giới này.

Những pho tượng này giúp cho chúng ta được thưởng thức trọn vẹn tinh hoa văn hóa của nghệ thuật tạc tượng Việt Nam hiện nay.

Tháp Báo Ân được xây dựng theo mẫu thiết kế của các kiến trúc sư Việt Nam nổi tiếng và có tham khảo ý kiến của kiến trúc sư Nhật Bản. Bảo tháp được xây dựng trên nguyên tắc kiến trúc truyền thống Phật giáo Việt Nam.

Công trình bảo tháp được xây dựng bởi ba tốp thợ:

Công ty Vinaconex II là đơn vị thi công phần thô.
Tháp được kết hợp với sự trang trí hoa văn và họa tiết khéo léo của bàn tay các nghệ nhân xứ Huế.
Cũng như sự tinh xảo bởi các thợ đúc đồng Ý Yên – Nam Định.
Các chi tiết bệ tượng, cột đá, lan can tháp được trang trí bởi nhóm thợ đá giỏi của huyện Ý Yên – Nam Định.

Sự hiện hữu của bảo tháp Báo Ân là kế thừa ý nghĩa của tháp Báo Thiên thời Lý (một trong An Nam tứ đại khí, do Thiền sư Không Lộ đúc, bao gồm: chuông Quy Điền, tháp Báo Thiên, tượng Quỳnh Lâm (tượng Di Lặc) và vạc Phổ Minh. Rất tiếc hiện nay những Bảo vật ấy không còn tìm thấy).

Bảo tháp xây dựng theo hình bát giác (theo giáo lý Bát Chính đạo). Cửa tháp mở ra theo 4 phương: Đông, Tây, Nam, Bắc.

Về kiến trúc bảo tháp Báo Ân:

Phần móng: Độ sâu 45m bởi 9 trụ đỡ, mỗi trụ đường kính 1m.
Phần thân: Tháp cao 45m, tượng trưng cho 45 năm thuyết pháp của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni.
Phần ngọn: Đúc bằng đồng nặng 1300kg, cao 9,66m.

Từ mặt nền, lên đỉnh tháp cao 54,66m.Tháp gồm 13 tầng theo phẩm Phú chúc, kinh Niết bàn. 8 cột trụ ngoài của tháp đều được làm bằng đá, chạm theo hình long phượng, tượng trưng cho khí âm dương hòa hợp.

Tổng diện tích khu vực tháp là 1500m2 sân, được lát bằng đá xanh Thanh Hóa.

Bên trong Tháp tôn trí 104 tượng Đức Phật Thích Ca Mâu Ni bằng đồng ngồi trên bệ đá. Những pho tượng Phật này được kiến tạo theo 3 dạng kết cấu, tỉ lệ với các tầng của tháp, từ chiều cao đến trọng lượng, gồm:

40 tượng Phật: Cao 1,55m; nặng 300kg.
32 tượng Phật: Cao 1,15m; nặng 200kg.
32 tượng Phật: Cao 0,67m; nặng 100kg.

Chung quanh tháp tôn trí 4 tượng Thiên Vương (Đông phương: Trì Quốc Thiên Vương; Nam phương: Tăng Trưởng Thiên Vương; Tây phương: Quảng Mục Thiên Vương; Bắc phương: Đa Văn Thiên Vương) bằng đá, cao 3,50m. Tầng 1 của tháp được ốp bằng đá Thanh hóa cao 7m.

Trên 8 cửa tầng 1 của tháp treo 8 pho sách (cuốn thư) được đúc bằng đồng, mỗi cuốn nặng 250 kg, có chạm nổi các thi phẩm – thiền kệ của các bậc cao tăng Việt Nam đương đại.

Bảo tháp Báo ân đã được xác lập 2 kỷ lục: Năm 2007, tháp Phật giáo cao nhất Việt Nam; năm 2010, tháp có nhiều tượng Phật bằng đồng nhất Việt Nam.

Bảo tháp Báo ân là sự kết hợp hài hòa giữa Phật giáo Nam truyền và Bắc truyền!

Toà thượng điện

Toà thượng điện là công trình chính của chùa (thượng điện hay chính điện thờ Tam bảo). Trong quá trình trùng tu đã phát hiện cách xây dựng độc đáo của tiền nhân với hệ thống “móng treo” rất đặc biệt, bên trong lòng móng có hàng trăm viên gạch “vồ” của thế kỷ 15, 16

Tuy năm 1945 có trùng tu lại sau khi bị chiến tranh nhưng đó chỉ thay phần mái gỗ lợp ngói thành bê tông còn hệ thống tường móng giữ nguyên của đợt đại trùng tu theo bia “Linh Tiên tự ký” (tạo năm 1654). Hiện nay rất ít công trình kiến trúc đình đền chùa miếu còn loại gạch móng như ở chùa này.

Vườn chùa

Vườn chùa hiện còn 6 ngôi tháp thờ chư vị tổ sư và các sư giác linh, trong đó có những ngôi tháp cổ: Linh Quang thờ Thiền Sư Tính Tuyên; Tháp Từ Quang thờ thiền sư Chiếu Sửu – Trí Điển.

Nhà thờ Tổ

Nhà thờ Tổ được tạo dựng bằng gỗ lim. Ngôi nhà này cũng giữ được vẻ độc đáo còn lại ở Việt Nam với hệ thống 6 hàng cột.

Bia đá Linh Tiên tự ký

Tấm bia “Linh Tiên tự ký” được khắc ngày 13 tháng 2 năm Giáp Ngọ niên hiệu Thịnh Đức thứ 2 Triều Lê Thần Tông (năm 1654) do pháp sư Tự Ngọc Bảo, người huyện Tiên Du – Bắc Ninh soạn với bút tích của Hoà thượng Pháp Ấn quê làng Phù Lãng, huyện Đông Ngàn, tỉnh Bắc Ninh. Nội dung ghi công đức của ông,bà Ngô Vĩnh Đăng, Lưu Thị Lý phát tâm làm chùa.

Thống đá

Thống đá dùng ngâm gạo làm oản cúng Phật. Trên thân thống được khắc chữ “Tâm” to, dưới viết các bài kệ dạy đệ tử tỏ ngộ tâm tông của Phật tổ do Thiền sư Bất Trược Thủy – Tự Như Liên soạn, đặc biệt là bài:

“Dũng trung tịnh thuỷ nguyệt ảnh tiềm

Nhân nhân bả trốc bất hội nguyên

Nhược nhân ngộ đắc chân như tính

Thượng kiến Như Lai phúc tuệ viên”

Tạm dịch:

Trong thống nước thanh tịnh, trăng chìm

Cội nguồn chẳng biết đi tìm uổng công

Chân như ai ngộ tính không

Vê tròn phúc tuệ nối dòng Như Lai.

Trên thống ghi niên đại tạo tác vào mùa Hạ niện hiệu Bảo Thái thứ 4 triều vua Lê Dụ Tông (Quý Mão – 1723) do người xã Phù Ủng, huyện Đường Hào – Hồng Phủ (Hải Dương) cúng.

Bia đá ghi công đức thiền sư Tự Tính Tuyên

Hai tấm bia đá tạo dựng năm Long Đức thứ 3 – Giáp Dần (1734) ghi lại cộng đức của thiền sư Tự Tính Tuyên trụ trì chùa Bằng Liệt và Quang Ân (Thanh Liệt) đã phát tâm xây dựng cầu đá Quang Bình để nhân dân thuận tiện qua lại (Cầu bê tông phía trước chùa hiện nay là hậu thân của cầu đá Quang Bình khi xưa).

Tấm bia này hiện đang bảo quản tại chùa Long Quang – xã Thanh Liệt – huyện Thanh Trì.

Đại Hồng chung

Đại hồng chung (chuông chiêu mộ), được đúc tháng 6 niên hiệu Minh Mệnh thứ 18 triều Nguyễn – Đinh Dậu (1837). Đây là quả chuông (đương thời) to nhất vùng được nhân dân ca ngợi qua câu: “chuông Bằng, trống Lủ, mõ Đình Công, cồng làng Sét”, trên chuông ghi công đức của các hội và tín chủ cúng dàng dưới sự chủ trì của thiền sư Phổ Siêu.

Bia đá khắc ngày trùng tu chính điện

Tấm bia khắc ngày 13 tháng 12 năm Quý Tỵ (1954) ghi lại đợt trùng tu toà chính điện do tỉnh trưởng Hà Đông Nguyễn Văn Thanh chủ lễ đặt viên đá đầu tiên.

Các đời Trụ trì tại Chùa Bằng

Do có nhiều sự ảnh hưởng từ bên ngoài và có sự luân chuyển nơi tu hành nên tạm sắp xếp các đời Trụ trì từ xa đến gần tại Chùa Bằng như sau:

Giai đoạn trước năm 1954, chùa trải qua nhiều vị sư trụ trì như:

Sư tổ Tự Huệ Nguyên (thế danh Nguyễn Văn Tông), trụ trì trước sau năm 1617
Sư tổ Tự Huệ Quảng (thế danh Lê Khả Đắc) quê xã Ba Lăng, huyện Thượng Phúc – Hà Đông, trụ trì trước sau năm 1654
Sư tổ Tự Như Liên hiệu Bất Trược Thủy, trụ trì trước sau năm 1723. Tổ đã có công khai trường giảng đạo, tiếp độ đệ tử, đào tạo tăng tài cho Phật pháp đương thời, trong số các đệ tử có thiền sư Tự Như Tâm quê thôn Trung, xã Thanh Liệt, trụ trì Báo Ân đại thiền tự xứ Kinh Bắc, được phong là Trí Giác hòa thượng.
Năm 1740, Giáp Thân niên hiệu Chính Hoà thứ 25 (Lê Hy Tông), Ngài xây dựng chùa Nội (Quang Ân) và dựng cột trụ “Thiên Đài” ghi công đức các thí chủ.Cột hiện nay vẫn còn trước sân chùa
Thiền sư Thích Tính Tuyên, trụ trì chùa Linh Tiên trước sau năm 1734 kiêm trụ trì chùa Quang Ân
Thiền sư Tăng phó Thích Hải Dương
Thiền sư Tăng phó Thích Tịch Nhu
Thiền sư Thích Chiếu Sửu – Tự Trí Điển, họ Lưu quê thôn Đông Trạch, xã Đông Ba, huyện Thượng Phúc, Hà Đông. Ngài là thế hệ thứ 4 dòng Thiền Tam Huyền – Nhân Mục chùa Sùng Phúc do Tổ Tính Tuyền Trạm Công khai sáng
Thiền sư Thích Phổ Tế – Tự Trí Tâm, họ Hoàng, quê xã Dưỡng Hiền, huyện Thượng Phúc, Hà Đông
Thiền sư Thích Phổ Quang, người bản xã (Bằng Liệt)
Thiền sư Thích Phổ Siêu, người có công đúc đại hồng chung năm 1837
Thiền sư Tự Thanh Bình, hiệu Thận Độc, Ngài trụ trì 2 chùa Linh Tiên – thôn Bằng Liệt và Sùng An – thôn Tựu Liệt, viên tịch ngày 9 tháng 7 năm Bính Dần (1926), đệ tử xây tháp thờ vọng tại bản tự, xá lợi an trí tại chùa Sùng An.
Hoà thượng Thích Tường Vân (thế danh Nguyễn Văn Mai) sinh năm Bính Ngọ (1906), viên tịch ngày 2 tháng 2 năm Kỷ Mùi (1979), an táng tại chùa Huỳnh Cung, xã Tam Hiệp, huyện Thanh Trì – Hà Nội. Ngài có công trùng tu chính điện năm 1954, dưới sự chứng kiến và chủ lễ của ông Nguyễn Văn Thanh – Tỉnh trưởng tỉnh Hà Đông, sau đó về trụ trì chùa Quang Minh phố Ngô Sĩ Liên, quận Đống Đa – Hà Nội cho đến ngày viên tịch.

Đến giai đoạn từ năm 1954 đến 1996, chùa không có sư trụ trì, nhưng nhân dân, tín đồ, Phật tử địa phương vẫn bảo quản trông nom chùa chu đáo.

Từ năm 1996 cho đến nay thì Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm (trụ trì chùa Lý Triều Quốc Sư – Hà Nội) kiêm trụ trì chùa Bằng.

Cách di chuyển đến Chùa Bằng từ trung tâm Hà Nội

Cách trung tâm thủ đô Hà Nội 3 km về phía Nam, xuôi theo dòng sông Tô Lịch chúng ta sẽ tới Linh Tiên Tự – Chùa Bằng, ngôi chùa cổ được xây dựng từ thời Hậu Lê có niên đại trên 400 năm.

Không chỉ mang giá trị lịch sử với nhiều cổ vật đậm dấu thời gian, Chùa Bằng còn sở hữu Tháp Báo Ân – công trình Phật giáo tiêu biểu với hai kỷ lục Việt Nam.

Để di chuyển tới chùa Bằng Hà Nội:

Bạn có thể di chuyển qua đường Giải Phóng với quãng đường là 9,4 km và mất khoảng 20 phút.
Bạn có thể di chuyển từ đường Giải Phóng qua đường Nguyễn Hữu Thọ với tổng chiều dài đường đi là 9,9 km và mất khoảng 20 phút.
Bạn có thể đến Chùa Bằng khi đi qua phố Trịnh Đình Cửu với quãng đường dài 9,3 km và tốn khoảng 20 phút.

Chùa Bằng có hoạt động gì?

Ngoài là nơi thờ phụng các vị Phật tổ, các vị A La Hán, các vị Thánh thần thì tại Linh Tiên Tự – Chùa Bằng còn diễn ra các khóa tu cho thanh thiếu niên nhằm lan truyền sức mạnh phật giáo, khai sáng tâm trí cho những người trẻ.

Được biết chương trình các khóa tu ở đây đã diễn ra trong vòng 10 năm. Cứ đến mỗi mùa hè thì Chùa Bằng nhận được rất nhiều đơn đăng ký xin được tham gia.

Ngoài sự giảng giải về Phật pháp thì tại nơi đây còn được tổ chức rất nhiều hoạt động vui chơi ngoài trời và các hành động xây dựng lối sống lành mạnh cho các Phật tử tham gia tu tại chùa.

Tới chùa Bằng thì cần lưu ý gì?

Một số thông tin cần biết khi tới chùa Bằng như:

Thời gian mở cửa Linh Tiên Tự – Chùa Bằng tuy không giới hạn nhưng các bạn tránh đến quá sớm hay quá muộn để không làm ảnh hưởng giờ giấc sinh hoạt của các quý thầy.
Khi bước vào chùa bạn nên đặt giày dép bên ngoài cửa chánh điện, không mang vào tránh làm bẩn sàn.
Hãy diện trang phục lịch sự khi đi vào chùa, không mặc quần áo quá ngắn hay gợi cảm. Đối với các Phật tử thì cần mặc áo lễ trước khi vào chùa.
Không gây mất trật tự, tránh ảnh hưởng đến người xung quanh.
Không thể hiện tình cảm thái quá trong chùa.
Không được tự tiện lấy hay cầm nhầm bất kỳ vật chất nào của chùa, bạn nên kiểm tra kỹ đồ dùng của bản thân trước khi ra về.
Nghiêm cấm các hành vi trộm cắp, móc túi tại đây.

Linh Tiên Tự – Chùa Bằng không chỉ là một trong các cổ tự tại Hà Nội mà nơi đây còn lưu giữ những nét truyền thống văn hóa của Việt Nam.

Đây cũng là nhân chứng sống đã chứng kiến lịch sử tại mảnh đất thủ đô. Với không gian rộng rãi, thoáng mát, cùng nhiều cảnh đẹp thì nơi này chính là một địa điểm mà mọi người nên đến.

Trên đây là một số thông tin về Chùa Bằng mà Đồ Thờ Hưng Vũ muốn chia sẻ với các bạn. Hy vọng nội dung trên sẽ giúp các bạn hiểu thêm về Linh Tiên Tự tọa lạc tại Thủ Đô

Nếu các bạn muốn tìm hiểu thêm về các thông tin khác thì hãy đón đọc những bài viết mới của chúng tôi nhé!