Câu đối thờ tứ phủ | Mẫu câu đối ở điện thờ ca ngợi phổ biến

Câu đối thờ tứ phủ là gì? Một vài câu đối ở điện thờ mà nên đặt thế nào? Cùng Đồ Thờ Hưng Vũ tìm hiểu chi tiết qua nội dung sau đây nhé!

Mục Lục

Câu đối thờ tứ phủ là gì?

Câu đối thờ tứ phủ là một thể loại thơ ca dao của dân gian Việt Nam, gồm hai câu thơ cùng nghĩa văn, đối chiếu về âm điệu và nghĩa văn, được dùng trong các buổi lễ hội, ngày tết, lễ cưới, tang…

Câu đối này thường được trình bày trên hai tấm bản lề (tranh giấy đỏ) đặt ở cửa các nhà thờ, đền, chùa, miếu, hoặc nhà dân trong dịp tết cổ truyền.

Ví dụ một câu đối thờ tứ phủ:

Phúc đức vô song tâm, Tiền tài đầy nhà vui;
Nghiệp nặng kẻ ê chề, Duyên nhẹ người tự tại.

(Tạm dịch: Tấm lòng tốt đẹp thì may mắn, Tiền bạc đầy nhà thì vui sướng; Nặng công việc thì mệt mỏi, Duyên phận nhẹ thì tự do)

Mẫu câu đối thờ tứ phủ và ở điện thờ

Sau đây Đồ Thờ Hưng Vũ sẽ giới thiệu thời các bạn một vài câu đối thờ tứ phủ và câu đổi ở điện thờ như sau:

Tứ phủ linh thanh, thiên hạ mẫu

Cửu trùng trắc giang địa trung tiên

Thánh tích sùng sơn, phủ hội đồng, cần vọng bái, tiên hương vụ bản quê nhà mẹ mãi lưu truyền

Tiêu biểu cõi thiên, chống vững phong trần xô đẩy, kiên trinh trụ đá đứng cùng thiên đại lâu dài

Kim thái có thiên duyên nhẹ khiến gót tiên đi lại lại

Việt Nam nhiều địa thắng xui nên dòng thánh hóa sinh sinh

Khúc thánh ca ngâm, phố cát đan xuân vang tiếng hát

Câu thần xướng vịnh, tây hồ lan sóng réo vần thơ

Một vài câu thơ khác

Đức đại giáo gia tổ tiên thịnh,
Công cao khai địa hậu thế trường.

Dịch Nghĩa:

Công cao mở đất lưu hậu thế
Đức cả rèn con rạng tổ tông.

Bản căn sắc thái ư hoa diệp
Tổ khảo tinh thần tại tử tôn

Dịch Nghĩa:

Sắc thái cội cành thể hiện ở hoa lá
Tinh thần tổ tiên trường tồn trong cháu con

Hữu khai tất tiên, minh đức giả viễn hỹ
Khắc xương quyết hậu, kế tự kỳ hoàng chi

Dịch Nghĩa

Lớp trước mở mang, đức sáng lưu truyền vĩnh viễn,
Đời sau tiếp nối, phúc cao thừa kế huy hoàng.

Thông tin về điện thờ tam phủ – tứ phủ chùa Thuận Thành Bắc Ninh

Cùng Đồ Thờ Hưng Vũ tìm hiểu chi tiết về điện thờ tam phủ – tứ phủ tại chùa Thuận Thành, Bắc Ninh như sau:

Hệ thống Đạo Mẫu

Đạo thờ Mẫu là một tín ngưỡng dân gian có từ lâu đời và đặc biệt là rất thuần Việt, nói đến Đạo Mẫu người ta có thể liên tưởng ngay đến việc tôn vinh những vị nữ thần tối cao là Thánh Mẫu hay Quốc Mẫu.

Tuy nhiên, trong đạo thờ Mẫu không chỉ thờ riêng các vị Mẫu mà còn tôn thờ cả một hệ thống các vị Thánh (thường gọi là: Tam Phủ Công Đồng, Tứ Phủ Vạn Linh) với một trật tự chặt chẽ mà trật tự này được thể hiện trong các giá hầu đồng thỉnh các vị Thánh Mẫu, Chúa Bà, Quan Lớn, Chầu Bà, Quan Hoàng, Tiên Cô, Thánh Cậu theo trật tự nhất định.

Phụ Vương Đại Thánh

Trong các đền phủ của Đạo Mẫu, luôn có rất nhiều ban thờ các vị thần thánh, và trước tiên ta phải kể đến vị thần tối cao nhất là Ngọc Hoàng Đại Đế

Tuy nhiên khi thỉnh đồng không thỉnh Ngọc Hoàng Đại Đế mà chỉ thờ cúng với hai vị quan ở hai bên là Nam Tào và Bắc Đẩu, tiếp theo là Vua Cha Bát Hải Động Đình với hai bà hầu hai bên.

Các vị Phụ vương đại thánh gồm:

Ngọc Hoàng thượng đế ( Thiên phủ)
Bát hải long vương ( Thoải phủ)
Tản viên Sơn thánh ( Nhạc phủ)
Thập diện minh vương ( địa phủ)

Bảo hộ dân quốc Thánh Mẫu

Bốn vị Thánh Mẫu là bốn vị Thánh tối cao nhất của đạo Mẫu, khi hầu đồng người ta phải thỉnh bốn vị Thánh Mẫu trước tiên rồi mới đến các vị khác.

Tuy nhiên có một điều là khi thỉnh mẫu người hầu đồng không bao giờ mở khăn phủ diện mà chỉ đảo bóng rồi xa giá, đó là quy định không ai được làm trái và hầu như thế người ta gọi là “hầu tráng mạn” hay các cụ đồng cao tuổi gọi là “Trải qua xem rạng”, sau giá Mẫu, từ hàng Trần Triều trở đi mới được mở khăn hầu đồng

Cũng theo sách cổ thì vì bốn giá Mẫu lại hóa thân vào bốn giá Chầu Bà từ Chầu Đệ Nhất đến Chầu Đệ Tứ

Nên coi như Bốn giá Chầu Bà là hóa thân của Bốn giá Mẫu.

Mẫu đệ nhất (Thiên phủ) danh hiệu Thanh vân công chúa
Mẫu đệ nhị (Địa phủ) danh hiệu Liễu hạnh công chúa
Mẫu đệ tam (Thoải phủ) danh hiệu Xích lân công chúa
Mẫu đệ tứ (Nhạc phủ) danh hiệu Sơn lâm công chúa

Ngũ vị tôn quan

Quan lớn đệ nhất thượng thiên: Quyền cai Thiên phủ trên trời, là thần làm mưa làm gió, là quan trong cung điện Ngọc hoàng, mặc áo màu đỏ
Quan Lớn đệ nhị Thượng ngàn: Quyền cai rừng núi Lâm cung, lên rừng xuống biển tâu về Bát hải long vương, ông là vị giám sát trước để đánh trận xông pha, ông mặc áo màu xanh
Quan Lớn đệ tam thoải phủ: Là con vua Bát hải long vương, ông mặc áo bào màu trắng, cầm đôi bạch kiếm đi xông pha quỷ thế tà giới
Quan lớn đệ Tứ Khâm Sai: Là quan Địa linh quyền cai đất bằng, ông có trách nhiệm đi khâm sai các vùng dân, giữ an lành nước Việt, ông mặc áo màu vàng
Quan Lớn đệ Ngũ Tuần Tranh: Là quan lớn, mặc áo bào màu xanh biển, cầm thanh long đao to

Lục phủ tôn ông:

Đệ nhất vương quan: Danh hiệu Quan điều thất
Đệ thập vương quan: Danh hiệu Quan Hoàng triệu

Tứ phủ chầu bà

Tứ vị Thánh bà hay Tứ Vị Chầu Bà được coi là hóa thân phục vụ trực tiếp của Tứ Vị Thánh Mẫu

Tuy gọi là Tứ Vị Chầu Bà đại diện cho Tứ phủ, nhưng số lượng các vị thánh Chầu có thể tăng lên tới 12

Tuy nhiên trong số đó các Chầu bà từ Đệ Nhất tới Chầu Lục cùng Chầu bé thường hay giáng đồng, được biết đến rõ thần tích, có nơi thờ phụng riêng, còn các vị thánh khác ít giáng đồng và không mấy người biết tới

Chầu Đệ Nhất (hóa thân thánh mẫu Thượng Thiên): Thiên phủ
Chầu Đệ Nhị (Nhạc phủ): Danh hiệu Ngôi kiều công chúa
Chầu Đệ Tam (hóa thân Mẫu Thoải) Thoải phủ: Danh hiệu Thủy Điện công chúa
Chầu Thác Bờ (Thoải phủ, Nhạc phủ): Có người hầu giá thứ 3, tức là chầu đệ tam, bà chúa Thác bờ.
Chầu Đệ Tứ khâm sai Tứ phủ (địa phủ): Danh hiệu Chiêu dung công chúa. Đình Cốc thượng là nơi tôn thờ Chiêu dung công chúa Lý Ngọc Ba
Chầu Ngũ thờ ở Suối Lân , Lạng Sơn ( Nhạc phủ): Danh hiệu Suối Lân công chúa
Chầu Lục (Nhạc phủ) Danh hiệu Lục cung công chúa
Chầu Bảy (Nhạc phủ) Danh hiệu Tân la công chúa
Chầu Bát thờ ở Tiên La Thái Bình (Nhạc phủ): Danh hiệu nữ tướng Bát nàn
Chầu Cửu (Cửu Huyền Thiên Nữ – Bỉm sơn – Thanh Hóa)
Chầu Mười ở Mỏ Ba (Đồng Mỏ – Chi Lăng) Nhạc phủ: Danh hiệu nữ tướng Đồng mỏ Chi lăng
Chầu bé ở Bắc Lệ (Nhạc phủ) Danh hiệu Chầu bé Bắc lệ
Chầu bà Bản đền: Danh hiệu thủ điện công chúa

Thập vị Thủy Tế

Trong dòng tranh dân gian Hàng Trống có một bức tranh vô cùng nổi tiếng trong loại tranh thờ đó là “Ông Hoàng cầm quân”.

Bức tranh đã miêu tả một vị thánh đại diện cho một hàng trong Tứ Phủ đó là các Ông Hoàng hay Quan Hoàng.

Cũng như hàng Quan Lớn, các Ông Hoàng cũng đều là những hoàng tử hay danh tướng có tài giúp dân giúp nước nên được nhân dân thờ phụng

Hàng Ông Hoàng gồm:

Ông Hoàng Cả (Thiên phủ): Danh hiệu ông Hoàng quận, Lê Lợi
Ông Hoàng Đôi (Người Mán): Nhạc phủ
Ông Hoàng Bơ thoải cung
Ông Hoàng Tư (Thoải phủ) Danh hiệu ông Hoàng khâm sai
Ông Hoàng Năm
Ông Hoàng Lục Thanh Hà
Ông Hoàng Bảy (Nhạc phủ) danh hiệu ông Hoàng Bảo Hà
Ông Hoàng Bát quốc (Thoải phủ) danh hiệu Ông Đệ bát đồng bằng sông diêm
Ông Chín Cờn (Thiên phủ) danh hiệu ông Cờn môn
Ông Hoàng Mười (địa phủ) danh hiệu ông Nghệ an

Tứ phủ tiên cô

Tứ Phủ Tiên Cô là một hàng gồm các cô tiên nàng theo hầu cận các Thánh Mẫu, Chúa Mường, Chầu Bà

Các Tiên Cô đều là những cô gái đoan trang ,gương liệt nữ ,cũng có công với giang sơn xã tắc nên được nhân dân suy tôn và lập đền thờ phụng

Tứ Phủ Tiên Cô gồm:

Cô cả Thượng Thiên (thiên phủ)
Cô Đôi Thượng Ngàn (Nhạc phủ)
Cô Bơ Hàn Sơn (Thoải phủ) tức là cô bơ bông, cô bơ Tây hồ
Cô Tư Ỷ La (địa phủ)
Cô Năm Suối Lân (nhạc phủ)
Cô Sáu Lục cung (Nhạc phủ)
Cô Bảy Kim Giao (nhạc phủ)
Cô Tám Đồi Chè (nhạc phủ)
Cô Chín thượng ngàn
Cô Chín Giếng (cô 9 Sòng)
Cô Mười Đông mỏ (nhạc phủ)

Cô bé bao gồm:

Cô bé Thượng ngàn
Cô bé Đông Cuông (Nhạc phủ)
Cô Bé Suối Ngang (Hữu lũng) Nhạc phủ
Cô Bé Thoải phủ
Cô Bản đền bản cảnh:
Cô cả núi Dùm
Cô cả Bắc Ninh
Cô đôi cam đường (nhạc phủ)
Cô Bé Sa Pa
Cô Bé Thạch Bàn
Cô Bé Chín tư – cô bé lục cung
Cô Bé Bắc Nga
Cô Bé Tân An
Cô Bé Xương Rồng, cô bé Xương Long
Cô Bé Cấm Sơn, Lào Cai
Cô bé Đèo Kẻng (Thất ô)
Bé Tân An (Lào cai)
Cô bé Cây xanh (Bắc Giang)
Cô bé Nguyệt hồ (Bắc Giang)
Cô bé Minh Lương (Tuyên Quang)
Cô Bé Tây Hồ
Cô bé Thác Bờ (hòa Bình) Thoải phủ
Cô bé Thoải phủ (Thoải phủ)
Cô bé Đồng Đăng
Cô bé Mỏ Than
Cô bé Bản Đền
Cô bé Den (Cô bé Sóc): Nhạc phủ

Thâp vị triều cậu

Tứ phủ Thánh Cậu là những người chết trẻ, từ 1- 9 tuổi , hiển linh thành các bé Thánh

Người ta không biết rõ đầy đủ về 10 hay 12 vị thuộc hàng Cậu, họ là các phụ tá của các Ông Hoàng. Thường thì lần lên đồng nào cũng có giá Cậu bơ (ba) và Cậu bé

Đó là những giá đồng có tính cách phóng túng, nghịch ngợm, quần áo kỳ cục, lời nói ngọng ngịu của trẻ con, kèm theo các điệu múa lân hay múa hèo khá sôi nổi

Tứ phủ Thánh Cậu gồm có:

Cậu Hoàng Cả Phủ Giầy (Thiên phủ)
Cậu Hoàng Cả Sòng Sơn
Cậu Hoàng Đôi (Nhạc phủ)
Cậu Hoàng Bơ (Thoải phủ)
Cậu Hoàng Tư
Cậu Hoàng Năm
Cậu Hoàng Bé Đồi Ngang (Cậu Hoàng Quận) Nhạc phủ

Ngoài ra ở mỗi bản đền lại có một cậu bé coi giữ gọi là cậu bé bản đền, trong đó thường hay ngự đồng như: Cậu Bé Phủ Bóng, Cậu Bé Đông Cuông,…

Ngũ hổ và Ông Lốt

Chi tiết về ngũ hổ và ông lốt như sau:

Ngũ hổ

Trong điện thần Đạo Mẫu có thờ Ngũ Hổ, biểu tượng Sơn thần, trấn giữ Ngũ Phương.

Tượng Ngũ Hổ thường được thờ ở Hạ Ban, tức bàn thờ phía dưới của ban thờ Công Đồng.

Lễ vật dâng thường là thịt sống, Trứng vịt cũng có khi thần Ngũ Hổ nhập đồng.

Hắc Hổ trấn giữ phương bắc
Bạch Hổ trấn giữ phương tây
Hoàng Hổ trấn giữ trung tâm
Thanh Hổ trấn giữ phương đông
Xích Hổ trấn giữ phương nam

Điện thờ Tam Phủ Tứ Phủ

Ông lốt (rắn)

Là biểu tượng của Thủy Thần, thường là cặp rắn trắng (Bạch Xà) và rắn xanh (Thanh Xà), linh tượng lưỡng xà nằm vắt ngang phía trên ban thờ Công Đồng.

Thanh Xà Đại tướng quân
Bạch xà đại tướng quân

Trên đây là thông tin về câu đối thờ tứ phủ mà Đồ Thờ Hưng Vũ đã tổng hợp. Hy vọng qua nội dung trên các bạn đã nắm được đặt câu đối ở điện thờ sao cho phù hợp.

Nếu còn quan tâm tới các lĩnh vực đồ thờ cúng và các sản phẩm trong điện thờ thì hãy theo dõi thông tin mới nhất của chúng tôi nhé!

Thông tin liên hệ

Đồ Thờ Hưng Vũ

Địa chỉ: 36 Xóm Ngã Tư – Xã Sơn Đồng – Huyện Hoài Đức – Tp. Hà Nội

Số điện thoại: 0907.200.988

Hotline – Zalo: 0908.867.888