Ngũ phúc là gì? Hình tượng ngũ phúc lâm môn có ý nghĩa gì?

Ngũ phúc là gì? Ngũ phúc lâm môn là gì? Tại sao hình tượng ngũ phúc lại được sử dụng phổ biến trong đồ thờ cúng của Việt Nam ta. Theo quan niêm văn hóa các nước thì ngũ phúc mang nghĩ nghĩa như thế nào?

Để có thể trả lời hết câu hỏi trên thì các bạn hãy theo dõi chi tiết nội dung dưới đây của Đồ Thờ Hưng Vũ nhé!

Mục Lục

Ngũ phúc là gì?

Ngũ Phúc là một từ nguyên ở trong thiên “Hồng Phạm” của Kinh Thư, (tức là bộ sách do Khổng tử và các đệ tử san định, sưu tập và dẫn giải 305 bài gồm phong dao bình dân (phong) cũng như những ca từ của giới quý tộc (nhã và tụng) của các nước nhỏ từ 2500 năm trước ở Trung Quốc) thì ngũ phúc gồm: thọ (sống lâu), phú (giàu có); khang ninh (yên lành); du hảo đức (có đức tốt); và khảo chung mệnh (thọ hết tuổi trời).

Trường thọ là không bị chết non, phúc thọ là lâu dài
Phú quý là tiền của rất nhiều, địa vị tôn quý.
Khang ninh là thân thể khoẻ mạnh, tâm hồn yên ổn.
Hiếu đức là tính lương thiện, nhân hậu, bình tĩnh.
Thiện chung là có thể tiên liệu thời kỳ chết của mình. Khi lâm chung không gặp tai họa, thân thể không đau đớn vì bệnh tật, trong lòng không vương vấn và phiền não, ôn hoà tự tại rời khỏi nhân gian.

Ngũ phúc lâm môn là gì?

Ngũ phúc lâm môn là năm điều phúc đến cửa (nhà mình). Cụ thể năm điều phúc nào thì vẫn chưa có sự thống nhất. Dân gian cho rằng ngũ phúc gồm: phúc, lộc, thọ, hỷ, tài. Hán Việt từ điển của Đào Duy Anh giảng rằng ngũ phúc là năm thứ hạnh phúc gồm: phú (giàu), quý (sang), thọ (sống lâu), khang (mạnh khỏe) và ninh (bình an).

Ngũ phúc lâm môn là câu chúc nổi tiếng bắt nguồn từ Trung Hoa (Tiếng Trung Ngũ phúc lâm môn 五福临门 /wǔ fú lín mén/ ) cổ đại, du nhập vào văn hóa của người Việt Nam mang theo ý nghĩa cầu chúc bình an, may mắn và hạnh phúc.

Ngày nay, hình ảnh xuất hiện rộng rãi trên nhiều sản phẩm gốm sứ hay mỹ nghệ thủ công, được sử dụng chủ yếu trong trang trí hoặc trưng bày, tượng trưng cho sự may mắn và những điều tốt lành sẽ đến.

Tuy nhiên, biểu tượng này lại mang những ý nghĩa đặc trưng riêng trong phong thủy, trong quan niệm của người Trung Quốc và của người Việt Nam ta.

Tại sao 5 con dơi lại tượng trưng cho ngũ phúc

Biểu tượng cho “Ngũ phúc” là 5 con dơi. Con dơi đọc theo tiếng Hán đồng âm với chữ “PHÚC”, vì vậy người ta tin rằng dơi sẽ đem lại trường thịnh và thành công.

Trong triều đại nhà Thanh, dơi là linh vật được xếp đứng hàng thứ hai sau rồng. Trong số những biểu tượng may mắn thêu trên long bào, dơi đỏ được thêu nhiều nhất, nó thường xuất hiện cùng với hình ảnh mây và nước trên long bào…Điều đó cũng chứng tỏ Dơi là một biểu tượng đem lại may mắn, thịnh vượng.

“Ngũ phúc” hợp lại mới tạo thành một cuộc sống trọn vẹn hạnh phúc, một khi tách rời ra thì không còn ổn nữa.

Ví dụ, có người trường thọ lại nghèo hèn qua ngày, có người phú quý nhưng thân thể lại không tốt, có người nghèo hèn mà thiện chung, có người phú quý lại gặp tai họa bất ngờ…

Nguồn gốc và ý nghĩa chữ phúc

Để hiểu về khái niệm ngũ phúc là gì? Trước hết, chúng ta tìm hiểu nguồn gốc cũng như ý nghĩa từ Phúc. Cụ thể như sau:

Nguồn gốc sự hình thành chữ Phúc

Theo Giáp Cốt văn, chữ Phúc là hình ảnh một người dùng hai tay bê vò rượu giơ cao để tế thần linh và cầu sự bình an từ thần linh ban phước. Nếu bạn đã từ biết sơ qua về chữ Hán thì Kết cấu chữ Phúc gồm bộ thị ( 示 ) thường đi liền ký tự phúc (nhất 一, khẩu 口, điền田).

Bộ thị (示) nguyên thể như hình vẽ bàn thờ với ký tự phúc mà người đời sau chiết thành “nhất khẩu điền” vốn là hình vẽ một vò rượu. Nó được hiểu theo nghĩa là cầu cho trong nhà có bình rượu luôn đầy. Điều đó thể hiện hiện rằng gia đình đầy đủ, dồi dào và ấm no. Sau đó, hình ảnh hai bàn tay dần được giản lược và hình thành chữ Phúc như hiện nay.

Ý nghĩa của từ Phúc theo chiết tự trong tiếng Hán

Trong ngũ phúc là gì thì chữ Phúc có nghĩa là điều tốt lành đều gọi là Phúc. Trong Kinh Thi chia thành thành 5 phúc. Đó là Giàu – Yên lành – Thọ – Có đức tốt – Vui hết tuổi trời.

Tuy nhiên, cũng có nhiều sách ghi chép lại cho rằng chức Phúc là 5 điều phúc đến nhà như Phú – Quý – Thọ – Khang – Ninh. Đây chính là niềm ao ước của con người khi mùa xuân đến.

Nếu chiết tự chữ Phúc có thể thấy toàn bộ ước mơ về cuộc sống đầy đủ. Trong đó:

Bên trái là bộ thị thể hiện ước nguyện con người.
Bên phải là 3 bộ chữ liên tưởng có nhà để ở và an cư mới lạc nghiệp.
Phía dưới là bộ khẩu là miệng thể hiện cả gia đình sum họp vui vẻ.
Phía dưới cùng là bộ điền có nhà rồi phải có ruộng để cày cấy sinh sống.

Như vậy, chữ Phúc (tiếng Hán: 福) là một ước mơ về cuộc sống bình dị yên bình và cầu mong sao cho gia đình có người, có nhà, nề nếp hiếu thuận, ấm êm. Đồng thờ có ruộng để làm ăn sinh sống.

Đây chính là ước mơ ngàn đời của những con người lao động, không mơ sự giàu sang, phú quý. Mà chỉ ước mơ một cuộc sống giản dị tốt đẹp và bền lâu mãi mãi.

Ý nghĩa của từ Phúc trong kinh Phật

Đức Phật dạy rằng: Cứu một người phúc đẳng hà sa, với ý nghĩa là khi cứu mạng một người thì phúc đức sẽ tới với bạn. Như bạn biết, xung quanh cuộc sống có nhiều người trẻ tuổi mà đã mắc bệnh nặng. Nhưng nhờ phúc của ông bà tổ tiên bao đời làm việc thiện tích được nên con cháu khỏi bệnh, khỏe mạnh.

Vì vậy, theo quan điểm của Phật giáo, chữ Phúc trong ngũ phúc là gì không phải là những thứ mà trời đất ban tặng và cũng không phải người khác trao tặng. Mà chính là Phúc là do họ tích từ nghiệp lực chiêu cảm của chính bản thân mình.

Đối với gia chủ làm việc tốt có thể sẽ đem lại phúc cho bản thân mình. Ngược lại, nếu bản thân làm những việc xấu sẽ khiến cho phúc chẳng thể đến được, dẫu chúng ta có chăm chỉ cầu mong, khấn lễ.

Bởi vậy. mỗi chúng ta tự tu được đức hạnh thì thế giới này sẽ thật bình yên, an vui và hạnh phúc. Lúc này, mỗi người sẽ trở thành mỗi đóa hoa đẹp nơi trần gian tịnh độ, một đóa hoa làm thắm mùa xuân ý nghĩa, an lạc và hạnh phúc.

Quan niệm của Khổng Tử về ngũ phúc là gì?

Đối với Khổng Tử, trong bộ sách Kinh Thư đã quan niệm ngũ phúc như sau:

Thứ nhất, Ngũ phúc gồm có Trường thọ – Phú quý – An khang – Hảo đức – Thiện chung. Với ý nghĩa của ngũ phúc này được giải thích cặn kẽ như sau:

Trường thọ – Mệnh không chết sớm và có thể kéo dài tuổi thọ
Phú quý – Tiền của dư dã hơn và còn có địa vị tôn quý.
An khang – Sức khỏe dẻo dai và tâm linh an bình.
Hảo đức – Thể hiện sự lương thiện và nhân hậu trầm tĩnh.
Thiện chung – Dự đoán được ngày chết của mình. Có nghĩa là không gặp phải tai họa bất ngờ, thân thể không ốm đau. Nhất là trong nội tâm không lo lắng hoặc phiền não và an tường tự tại mà rời khỏi nhân gian.

Khi 5 điều đó hợp lại tạo thành ngũ phúc và hình thành một cuộc sống trọn vẹn hạnh phúc. Nếu chúng tách ra thì không còn ổn nữa. Thí dụ, một người trường thọ lại nghèo hèn qua ngày, có người phú quý nhưng thân thể không khỏe, có người nghèo hèn mà thiện chung, có người phú quý lại gặp tai họa bất ngờ, …

Trong ngũ phúc chữ Phúc thứ tư là Hảo đức rất quan trọng. Nó thể hiện tấm lòng lương thiện và nhân hậu trầm tĩnh. Chỉ có Hảo đức thì con người đôn hậu thuần khiết và từ đó nuôi dưỡng bốn phúc khác, khiến chúng không ngừng lớn mạnh.

Ngũ phúc là gì trong quan niệm của người Việt

Khổng Tử là một vị học giả ở Trung Quốc nên ông có cái nhìn khác với quan điểm người Việt. Chúng ta có quan điểm rõ hơn, thực tế hơn về 5 điều hạnh phúc trong cuộc sống. Năm chữ Phúc, đó là Phú – Quý – Thọ – Khang – Ninh. Cụ thể:

Phú: Là sự giàu về tiền bạc, vật chất.
Quý: Đài các, sang trọng và phong lưu.
Thọ: Sống lâu để hưởng phúc.Theo quan niệm người Việt Thọ đứng thứ 3 cũng hàm ý là trước hết phải phấn đấu Phú Quý về sau sẽ sống lâu để hưởng phú quý.
Khang: Đem lại khỏe mạnh về thân thể lẫn trí tuệ.
Ninh: Sống yên ổn và an lành

Tất thảy là quan niệm của người Việt, một quan niệm chắc hẳn dễ hiểu, ngắn gọn. Nhưng nó bao hàm đầy đủ ước mơ về hạnh phúc của con người.

Tại sao hình tượng ngũ phúc thường được dùng trong đồ thờ cúng

Trong các sản phẩm đồ thờ cúng, bàn thờ, cửa võng, cuốn thư, hoành phi câu đối,… “Ngũ Phúc” thường được thể hiện qua biểu tượng 5 con dơi, thường đi kèm với Kim (tiền) – Dơi ngậm tiền vàng, với chữ Vạn, chữ Thọ, khánh…

Đó là sự kết hợp hài hòa tượng trưng cho cuộc sống trường thọ, tràn đầy tài lộc và niềm vui lớn… Ngoài ra, các nghệ nhân còn tinh tế lồng thêm các họa tiết khác như con hươu thể hiện thêm tài lộc, họa tiết mai đào thể hiện sức sống vui tươi, vun trồng thêm cho hạnh phúc được tràn đầy.

Trên đây là thông tin về giải nghĩa ngũ phúc là gì mà Đồ Thờ Hưng Vũ đã tổng hợp. Hy vọng qua nội dung trên các bạn sẽ hiểu được ý nghĩa của ngũ phúc lâm môn là gì?

Thông tin liên hệ

Đồ Thờ Hưng Vũ

Địa chỉ: 36 Xóm Ngã Tư – Xã Sơn Đồng – Huyện Hoài Đức – Tp. Hà Nội

Hotline – Zalo: 0908.867.888

Số điện thoại: 0907.200.988